Efekt uczenia się to nic innego jak rzeczywisty rezultat procesu uczenia się. To nie chęci, zamiary czy intencje nauczyciela, jak definiuje się cele - lecz to, co realnie zostało osiągnięte w procesie uczenia się przez uczącego się. Efekty uczenia się można zaplanować wspólnie z osobami uczącymi się. Co więcej, różne osoby mogą chcieć osiągnąć różne efekty.
Jak napisać dobre efekty uczenia się? Dzisiaj przedstawiam krótki przewodnik pomagający w stworzeniu własnych efektów uczenia się.
Dobre efekty są osiągalne przez uczących się, czyli przystosowane do ich poziomu rozwoju. Czy da się w jednostce czasu je osiągnąć.
2. Są częścią większej całości
Efekty powinny prowadzić do osiągnięcia celów.
3. Są aktywne
Efekty kształcenia napisane są z punktu widzenia uczącego się. Czasowniki użyte do ich napisania precyzyjne określają, co osoba ucząca się wie/potrafi zrobić. Lista czasowników operacyjnych.
Można je łatwo zaobserwować i sprawdzić, czy zostały osiągnięte. Planując efekty uczenia się warto mieć zawsze w pamięci pytanie: Jak sprawdzę, czy rzeczywiście udało się osiągnąć dany cel?
Efekty mogą być zaplanowane przez nauczającego jak i uczącego się - zarówno uczeń jak i nauczyciel są zaangażowani w ten proces. To zupełne przeciwieństwo klasycznego, jednostronnego planowania celów operacyjnych, często nawet nie komunikowanych osobom uczącym się.
Krok 1. Sprawdź poziom kształcenia. Zarówno zbyt łatwe jak i zbyt trudne efekty zniechęcają do uczenia się. Nie warto "podlizywać się" uczącym się i wprowadzać trywialnych i naiwnych efektów.
Krok 2. Sprawdź lub ustal cel zajęć. Najlepiej mieć JEDEN cel zajęć. Więcej celów jest problematyczna zarówno dla uczących się jak i nauczających. Jeden, konkretny cel zajęć porządkuje zajęcia - stają się one bardziej czytelne dla odbiorców, łatwiejsze do przygotowania, spójne w odbiorze.
Krok 3. Znając cel, warto się zastanowić jak można udowodnić, że się ten cel osiągnęło? To właśnie miejsce na 3-5 efektów uczenia się. Nauczający odpowiada na pytanie "Aby osiągnąć cel uczący się będzie umiał/potrafił...", uczący odpowiada na pytanie "W wyniku uczenia się będę umiał/potrafił..." - i te punkty to właśnie nasze efekty kształcenia!
Pisząc/ustalając efekty uczenia się warto stosować tabelę czasowników operacyjnych. Czasownik powinien być na początku naszej odpowiedzi na powyższe pytanie.
Warto zauważyć, że nie ma tu miejsca na czasowniki niemierzalne jak "zrozumieć", "opanować". To dobre czasowniki do celów, a nie efektów uczenia się. Nie da się jednoznacznie ocenić na podstawie jednego wyrywkowego pytania, czy ktoś coś rzeczywiście rozumie czy tylko odtwarza. Dopiero całościowo skomponowany sprawdzian/egzamin/test może być wyznacznikiem zrozumienia.
Krok 5. Weryfikacja. Tak powstała lista powinna być przetestowana w praktyce.
Zamiast powyższych określeń proponuję używanie odpowiednio "cele dydaktyczne" oraz "efekty uczenia się". Cele określają intencje - to nic innego jak zamierzenia, "pobożne życzenia". Efekty natomiast stanowią konkretny i mierzalny wynik procesu uczenia się.
Jak napisać dobre efekty uczenia się? Dzisiaj przedstawiam krótki przewodnik pomagający w stworzeniu własnych efektów uczenia się.
Cechy efektów uczenia się
1. Są realistyczneDobre efekty są osiągalne przez uczących się, czyli przystosowane do ich poziomu rozwoju. Czy da się w jednostce czasu je osiągnąć.
- Nauczanie w 2 tygodnie rachunku różniczkowego sześciolatków wydaje się trochę karkołomnym zadaniem, raczej nieosiągalnym w rzeczywistości.
- Podobnie dodawanie do 10 na kursie dla dorosłych, mimo że z pewnością osiągalne, nie wydaje się najlepszym pomysłem.
- Nauczenie się biochemii w 3 tygodnie - wydaje się to raczej nierealne, zakładając, że uczący nigdy wcześniej nie miał styczności z tym przedmiotem.
2. Są częścią większej całości
Efekty powinny prowadzić do osiągnięcia celów.
- Jeśli celem zajęć jest zrozumienie procesu fotosyntezy, to dowodem na osiągnięcie tego celu nie może być wyłącznie narysowanie chloroplastu.
3. Są aktywne
Efekty kształcenia napisane są z punktu widzenia uczącego się. Czasowniki użyte do ich napisania precyzyjne określają, co osoba ucząca się wie/potrafi zrobić. Lista czasowników operacyjnych.
- Opisuje , wyjaśnia, porównuje, konstruuje, przeprowadza doświadczenie, projektuje,
Można je łatwo zaobserwować i sprawdzić, czy zostały osiągnięte. Planując efekty uczenia się warto mieć zawsze w pamięci pytanie: Jak sprawdzę, czy rzeczywiście udało się osiągnąć dany cel?
- Łatwo jest sprawdzić poprawność opisu, ocenić rysunek, zobaczyć rezultaty projektu
Efekty mogą być zaplanowane przez nauczającego jak i uczącego się - zarówno uczeń jak i nauczyciel są zaangażowani w ten proces. To zupełne przeciwieństwo klasycznego, jednostronnego planowania celów operacyjnych, często nawet nie komunikowanych osobom uczącym się.
Efekty uczenia się: Krok po kroku
Zakładam, że efekty kształcenia będą planowane dla najmniejszej jednostki edukacyjnej: lekcji/wykładu/zajęć/ćwiczeńKrok 1. Sprawdź poziom kształcenia. Zarówno zbyt łatwe jak i zbyt trudne efekty zniechęcają do uczenia się. Nie warto "podlizywać się" uczącym się i wprowadzać trywialnych i naiwnych efektów.
Krok 2. Sprawdź lub ustal cel zajęć. Najlepiej mieć JEDEN cel zajęć. Więcej celów jest problematyczna zarówno dla uczących się jak i nauczających. Jeden, konkretny cel zajęć porządkuje zajęcia - stają się one bardziej czytelne dla odbiorców, łatwiejsze do przygotowania, spójne w odbiorze.
Krok 3. Znając cel, warto się zastanowić jak można udowodnić, że się ten cel osiągnęło? To właśnie miejsce na 3-5 efektów uczenia się. Nauczający odpowiada na pytanie "Aby osiągnąć cel uczący się będzie umiał/potrafił...", uczący odpowiada na pytanie "W wyniku uczenia się będę umiał/potrafił..." - i te punkty to właśnie nasze efekty kształcenia!
- Obliczyć...
- Narysować...
- Opisać...
- Obliczyć - poprawnie rozwiązuje zadanie
- Narysować - pokazuje rysunek
- Opisać - oddaje pracę z opisem jakiegoś zjawiska
Warto zauważyć, że nie ma tu miejsca na czasowniki niemierzalne jak "zrozumieć", "opanować". To dobre czasowniki do celów, a nie efektów uczenia się. Nie da się jednoznacznie ocenić na podstawie jednego wyrywkowego pytania, czy ktoś coś rzeczywiście rozumie czy tylko odtwarza. Dopiero całościowo skomponowany sprawdzian/egzamin/test może być wyznacznikiem zrozumienia.
Krok 5. Weryfikacja. Tak powstała lista powinna być przetestowana w praktyce.
- Uczący się powinien jednoznacznie odpowiedzieć sobie na pytanie: "Umiem/nie umiem... obliczyć, narysować, opisać". Ile osób w rzeczywistości wykonało zadanie poprawnie?
Nomenklaturowy misz-masz
Bardzo często w konspektach zajęć/syllabusach kursów stosuje się dwa określenia: cele ogólne i cele szczegółowe, te ostatnie nazywając również celami operacyjnymi. Moim zdaniem, stosowanie tej nomenklatury wprowadza niepotrzebne zamieszanie i problemy (szczególnie dla adeptów sztuki nauczania) ze zrozumieniem czym się one w rzeczywistości są i jak różnią się od siebie.Zamiast powyższych określeń proponuję używanie odpowiednio "cele dydaktyczne" oraz "efekty uczenia się". Cele określają intencje - to nic innego jak zamierzenia, "pobożne życzenia". Efekty natomiast stanowią konkretny i mierzalny wynik procesu uczenia się.
Komentarze
Prześlij komentarz